Ο νέος κώδικας ναρκωτικών που συζητείται φαίνεται όντως να στοχεύει στο κύριο πρόβλημα, τη σώρευση, δηλαδή, ενός μεγάλου πληθυσμού εξαρτημένων μικροδιακινητών στη φυλακή. Η παθολογική διόγκωση του ποσοστού των κρατουμένων για ναρκωτικά συνδέεται με πολλά λάθη, ιδεοληψίες και δυσλειτουργίες.
Απειλούνται δυσανάλογες ποινές (π.χ. ισόβια) ακόμα και για κατά συνήθεια διακίνηση (όπου εμπίπτουν οι εξαρτημένοι μικροδιακινητές), προβλέπεται ελάχιστο όριο ποινής για συνηθισμένη διακίνηση τα 10 χρόνια και άλλα πολλά ανάλογα. Οι δυσαναλογίες γίνονται προφανείς, όταν επιχειρούνται συγκρίσεις με νομοθεσίες των άλλων ευρωπαϊκών χωρών.
Η εξάρτηση ενός κατηγορουμένου από ναρκωτικά σε ελάχιστες περιπτώσεις αναγνωρίζεται από το δικαστήριο, λόγω προβλημάτων της διεξαγωγής πραγματογνωμοσύνης. Η πρόταση του Νομοσχεδίου (ιδίως η δυνατότητα διάγνωσης της εξάρτησης και μέσα στις φυλακές και η πρόβλεψη εναλλακτικού δρόμου προς την απεξάρτηση) είναι θετική: όχι μόνο αναγνωρίζει το δικαίωμα στη θεραπεία, αλλά και καταπολεμά αποτελεσματικά την εγκληματικότητα, αφού η πλήρης (δηλαδή όχι μόνο σωματικά, αλλά και με ψυχολογικά και κοινωνικά μέσα) απεξάρτηση από ναρκωτικά, σε αντίθεση με την κοινή φυλάκιση, έχει ως συνέπεια την ομαλή κοινωνική επανένταξη, την απομάκρυνση δηλαδή από ναρκωτικά και οργανωμένο έγκλημα.
Το νομοσχέδιο φαίνεται να διέπεται από τη σωστή αρχή ότι η θεραπεία – επανένταξη είναι αποτελεσματικότερη όταν διενεργείται σε δομές εκτός φυλακής. Γι’ αυτό προβλέπει προπαρασκευαστική φάση εντός, απόλυση και δοκιμασία εκτός φυλακής.
Σημαντική από δικαιοκρατική άποψη είναι και η αποποινικοποίηση της χρήσης ναρκωτικών, ως πράξης αυτοπροσβολής. Θεωρητικά το ζήτημα είναι κομβικό καθώς ο κάθε άνθρωπος δεν μπορεί παρά να έχει δικαίωμα να διαθέτει ελεύθερα το σώμα του έστω και για να του δημιουργήσει βλάβες. Πρακτικά ωστόσο, η βαρύτητα του θέματος έχει γίνει συγκριτικά δευτερεύουσα, αφού κανείς πλέον δεν βρίσκεται έγκλειστος εξαιτίας μόνο της χρήσης ναρκωτικών. Γι’ αυτό ακριβώς η πολιτική της ιδιότυπης συμμαχίας των κομμάτων (ΝΔ, ΛΑΟΣ και ΚΚΕ) που φαίνονται να διαμορφώνουν τη στάση τους απέναντι στο νομοσχέδιο με πρόταξη του θέματος της αποποινικοποίησης είναι εκτός τόπου και χρόνου.
Για την Ελληνική Ένωση για τα δικαιώματα του ανθρώπου, κοινωνική ασπίδα σήμερα δεν μπορεί να αποτελέσει ούτε η «αποθήκευση» μεγάλου αριθμού ανθρώπων στη φυλακή, ούτε η απλή τροφοδοσία και συντήρηση φαινομένων κοινωνικού αποκλεισμού με απλή χορήγηση υποκατάστατων ουσιών. Ανεξάρτητα από τη χορήγηση των τελευταίων για τη συντήρηση της υγείας σε ανεκτά επίπεδα, αιχμή του δόρατος της εθνικής πολιτικής δεν μπορεί παρά να είναι η πλήρης απεξάρτηση και η κοινωνική επανένταξη: η συρρίκνωση, κι όχι η διαχείριση του κοινωνικού αποκλεισμού.
Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου
Posted in: ΚΟΙΝΩΝΙΑ