Η συνήθεια της υπακοής, φαίνεται πως έχει πιο βαθιές ρίζες, ακόμα και από την έμφυτη τάση κάθε ανθρώπου για τη ζωή. Οδηγούμαστε, ως κοινωνία, σε αργό θάνατο. Αλλά εμείς προτιμάμε να υπακούμε.Διαμαρτυρίες, πορείες, συγκεντρώσεις, απεργίες. Η πλειοψηφία του ελληνικού λαού όμως, συνεχίζει να αποδέχεται μια κατάσταση, που οδηγεί σίγουρα στην καταστροφή.
Σ’ αυτήν την πορεία προς την αυτοκαταστροφή, πολύ σημαντικό ρόλο, θεωρούμε πως παίζει και η συνήθεια της υπακοής. Η υπακοή με την συνήθη σημασία, -το να κάνουμε στην πράξη αυτό που μας ζητά ο άλλος,- στην παρούσα φάση, περισσότερο σχετίζεται με την αυτοκτονία, παρά, με οτιδήποτε άλλο θετικό.
Ως γνωστόν, η εξουσία επιβάλλεται, είτε με τη βία, είτε με συγκατάθεση. Στη δεύτερη περίπτωση, υπάρχει και η λεγόμενη νομιμοποίηση. Για να δοθεί όμως η συγκατάθεση των κυβερνώμενων, θα πρέπει οι τελευταίοι, να έχουν ετοιμαστεί ψυχολογικά. Αυτό το ρόλο, επιτελούν κατά βάση, οι θεσμοί μιας κοινωνίας. Το σχολείο, η εκκλησία, τα ΜΜΕ, εκπαιδεύουν τον άνθρωπο, σε ό,τι πιο σημαντικό για μια εξουσία: στο να μάθει να υπακούει. Αν σ’ αυτά προσθέσουμε και την ‘διαπαιδαγώγηση’ που παίρνουν τα περισσότερα παιδιά από τους γονείς τους, τότε καταλαβαίνουμε το μέγεθος της ‘εκπαίδευσής’ μας.
Ο Μίλγκραμ, του οποίου το πείραμα απέδειξε πόσο κακό μπορούν κάνουν οι ‘συνηθισμένοι’ άνθρωποι, απλώς υπακούοντας και εκτελώντας εντολές, γράφει για την υπακοή: «H υπακοή είναι ένας ψυχολογικός μηχανισμός που συνδέει την ατομική πράξη με την πολιτική σκοπιμότητα. Είναι η συνδετική δύναμη που δεσμεύει τους ανθρώπους σε συστήματα εξουσίας. Τα γεγονότα της πρόσφατης ιστορίας (σ.σ. Β Παγκόσμιος Πόλεμος) δείχνουν ότι για πολλούς ανθρώπους η υπακοή είναι μία βαθιά ριζωμένη μορφή συμπεριφοράς, ένα δυνατό ένστικτο που υπερβαίνει την ηθική αγωγή του ατόμου, τα αισθήματα συμπάθειας και γενικώς την ηθική του συμπεριφορά».
Στο πείραμα του Μίλγκραμ, τα αποτελέσματα της ‘υπακοής’ στρέφονται εναντίων των άλλων. Σε μας, στρέφονται εναντίον του εαυτού μας. Γνωρίζουμε πως είναι αυτοκαταστροφική η πορεία μας. Παρ ‘αυτά, στην πράξη ελάχιστα κάνουμε για να αντιταχτούμε στους εισβολείς μας. Όταν το θέμα περνά σε συγκεκριμένη πράξη αντίστασης, τότε ξεχνάμε τα όσα λέγαμε και απλώς υπακούμε στις ‘διαταγές’ της εξουσίας. Δεν μιλάμε φυσικά για το ενδεχόμενο να πάρει κάποιος τα όπλα και να πολεμήσει αυτή την εξουσία. Μιλάμε για τις απλές καθημερινές συνήθειες, στις οποίες πρέπει να σκεφτούμε και να αποφασίσουμε, πως θα πράξουμε. Π.χ. ο ειδικός φόρος για τα ακίνητα, το λεγόμενο χαράτσι, προκάλεσε την (λεκτική) αντίδραση πολλών. Λιγότεροι είναι όμως εκείνοι που στην πράξη δεν τον πληρώνουν. Για παράδειγμα, έπεσε στην αντίληψή μας πως σε δήμο που είχε θέσει δωρεάν στη διάθεση των δημοτών του, ειδικούς δικηγόρους για να υποστηρίξουν όσους επιθυμούν να διεκδικήσουν το δίκιο τους στα δικαστήρια, μέχρι τέλους του 2011, σε σύνολο 15000 δημοτών, είχε δεχτεί … 3 αιτήσεις!!! Ας μη νομίσει κάποιος ότι οι άνθρωποι αυτοί, έχουν χρήματα. (ο δήμος είναι αγροτικός και ορεινός). Όμως, θεωρούν δεδομένο, ότι πρέπει να πληρώσουν, ένα φόρο με τον οποίο διαφωνούν. Θεωρούν δεδομένο, πως εφόσον είναι νόμος του κράτους, πρέπει να υπακούσουν.
Όχι όμως μόνο σε ορεινό δήμο, αλλά και στην πρωτεύουσα, πολλοί είναι εκείνοι που ενώ λένε πως διαφωνούν, οι πράξεις τους αποδεικνύουν πλήρη συμμόρφωση στα κελεύσματα της εξουσίας.
Φαίνεται αδιανόητο σήμερα στον Έλληνα, να ‘τοποθετήσει’ τη δική του άποψη, πάνω από αυτό που λένε οργανισμοί με ‘κύρος’. Ποιο είναι τελικά το ΔΝΤ που θα αποφασίζει για το τι πρέπει να γίνει στην Ελλάδα; Ποια νομιμοποίηση έχει η Ευρωπαϊκή Ένωση, που παίρνει χρήματα από τους λαούς για να τα δίνει στους τραπεζίτες; Γιατί πρέπει να ‘υπακούσουμε’ σε συνταγές ήδη αποτυχημένες, που μας σερβίρονται από άτομα που του παίζουν ‘επιστήμονες’; Αφού όλοι ξέρουμε πως τα μέτρα, έχουν σχεδιαστεί για την παράδοση της Ελλάδας στους λίγους και όχι για την σωτηρία μας, γιατί δεχόμαστε την καραμέλα περί εξόδου από το τούνελ, με θυσίες κλπ; Τι άλλο θα πρέπει να κάνουν οι πολιτικοί μας, για να πειστούμε πως είναι ένα ξεχωριστό κομμάτι της κοινωνίας που εκπροσωπεί τα συμφέροντά του και μόνο, και όχι εμάς;
Όπως στο πείραμα του Μίλγκραμ, έτσι και εμείς, υπακούμε. Υπακούμε απλώς, χωρίς να αναρωτιόμαστε. Και όταν αναρωτιόμαστε δεν τολμάμε να υποστηρίξουμε έμπρακτα την άποψή μας. Απέναντί μας, έχουμε νόμους που οδηγούν στο θάνατό μας. Αλλά η συνήθεια της υπακοής, φαίνεται πως έχει πιο βαθιές ρίζες, ακόμα και από την έμφυτη τάση κάθε ανθρώπου για τη ζωή. Οδηγούμαστε, ως κοινωνία, σε αργό θάνατο. Αλλά εμείς προτιμάμε να υπακούμε.
Τουλάχιστον, ας μην έχουμε την ψευδαίσθηση, πως είμαστε ελεύθεροι.
Ο Χέρμαν Έσσε γράφει στο “Ντέμιαν“:
“Αυτοί που είναι τόσο τεμπέληδες και βολεμένοι ώστε να μη σκέφτονται για λογαρισμό τους και να μην κρίνουν τον εαυτό τους υπακούν στους νόμους. Άλλοι φέρουν τη λογική των δικών τους νόμων μέσα τους και απαγορεύουν στον εαυτό τους πράγματα που κάθε έντιμος άνθρωπος κάνει καθημερινά, ενώ επιτρέπουν όσα οι άλλοι άνθρωποι απορρίπτουν. Κάθε άνθρωπος πρέπει να στηρίζεται στα δικά του πόδια”.
http://www.economist.gr/
